Toen mijn kinderen naar school gingen, vond ik de keuze van de school heel belangrijk. Het is een plek waar de basis wordt gelegd voor hun verdere leven. Een plek waar ze vijf dagen in de week zijn en dus een groot deel van hun tijd doorbrengen. Daarom vind ik het belangrijk dat die plek ze iets positiefs brengt, zodat ze met vertrouwen in het leven kunnen staan. Zodat ze tools en kennis aangereikt krijgen die ze zal helpen in het leven. Dus heb ik een school gekozen die mijn visie deelt. En ik ben nog steeds blij met de keuze van Jenaplanschool de Springplank.
Ze leren 21st century skills, zoals samenwerken, project- en planmatig werken. Er is oog voor de kwaliteiten van elk kind alsook de verschillen. Doordat ze met twee jaargroepen in een klas zitten, leren ze hulp geven aan de jongere kinderen of zelf hulp vragen aan de oudere kinderen. Leerkrachten spelen in op de vragen waar kinderen zelf mee komen en ze proberen de praktijk in te gaan of naar school te halen.
Maar in de tussentijd heb ik ook gemerkt dat zij beperkt worden in hun visie en idealen. De regering bepaalt wat kinderen moeten kunnen aan het eind van hun basisschool carrière. En daar ligt behoorlijk wat druk op.
Nou zou ik denken dat het belangrijk is dat kinderen de basisschool verlaten met een dosis zelfvertrouwen. Kennis over waar de eigen krachten liggen. Een scala aan levensvaardigheden, zoals communiceren, kunnen ontspannen, samenwerken.
Maar helaas lijkt hier niet de focus te liggen.
Kinderen moeten vooral kunnen rekenen en goed zijn in taal.
Denk maar aan de cito toetsen. Wat toetsen die? Rekenen en taal. Waar ligt de grootste nadruk op in het lesprogramma? Rekenen en taal.
Ik wil niet zeggen dat dit helemaal niet belangrijk is. Natuurlijk moeten kinderen ook rekenen en taal leren. Maar de mate waarin er op dit moment de focus op gelegd wordt, gaat mij steeds meer verbazen. Terwijl we zelf kunnen kiezen wat we onze kinderen als pakketje meegeven in dit leven, kiezen 'we' ervoor dat rekenen en taal het allerbelangrijkste is.
Wij zijn hier zelf ook mee opgegroeid. Het lijkt een vicieuze cirkel. Omdat wij in ons verleden geleerd hebben dat dit belangrijk is, nemen we dit aan als waarheid. Met als gevolg dat het hele systeem erop gericht is, zoals de cito toetsen. Waaraan wij als ouders weer een label hangen. Ik wil dat mijn kind goed scoort. 'Want', zo gaat een ouder brein, 'als mijn kind goede resultaten haalt op school, zal het meer succesvol en daarom gelukkiger zijn'. Dus vinden ouders het weer belangrijk dat de school goed scoort op de cito toetsen, want dan heeft het kind meer kansen. Met als gevolg dat scholen zich focussen op het aanleren van de vaardigheden rekenen en taal.
Hiermee zien we volledig over het hoofd dat er kinderen zijn met hele andere kwaliteiten! Zoals sport en bewegen, creativiteit, techniek, sociaal zijn, bouwen, zingen, nieuwsgierig zijn naar de wereld, en ga zo maar door. Sterker nog, door het toepassen van deze vaardigheden naast de cognitieve vaardigheden, zullen kinderen zich meer compleet en veelzijdig ontwikkelen.
In de 'echte wereld' ga je wel kijken wat jou ligt en waar je goed in bent als het gaat over het beroep wat jij gaat kiezen. Maar ondertussen is er wel een waarde oordeel neergezet over de kwaliteiten die je misschien minder hebt en waar de focus op ligt binnen het huidige systeem. En dat gaat twee kanten op: het kind voelt zichzelf 'minder slim' (terwijl het misschien heel goed is in iets anders!). En het kind wordt vaak ook zo behandeld door ouders en leerkrachten, want dat is hoe veel volwassenen zelf geleerd hebben om te kijken en te denken.
Niemand bedoelt dit fout. De meeste leerkrachten en ouders hebben het allerbeste voor met de kinderen, maar het is een systeem waarin we met elkaar 'vast zitten', omdat het altijd al zo is gegaan.
Het is niet voor niets dat er op dit moment een groot tekort is aan vakmensen. De meeste mensen willen liever dat hun kind 'zo hoog mogelijk' onderwijs volgt. En dit is begrijpelijk. Als je bedenkt hoe we aankijken tegen beroepen waarbij je met de handen werkt. Er is weinig waardering voor, zowel financieel als in hoe we ertegenaan kijken. Terwijl dit hele specialistische en waardevolle beroepen zijn.
Ik gaf laatst een techniek les aan groep 5/6. Eén van de jongetjes, die normaal een druk en lastig mannetje in de klas is, was heel erg goed in het aanleggen van een stroomkring. Zonder hulp had hij in no time een motortje aan het draaien, waar andere kinderen dit niet lukte. Het was prachtig wat er gebeurde. Hij was volledig geconcentreerd, ging anderen helpen en kreeg hier waardering voor. Dit is dus wat je zou moeten willen. Dat ieder kind zijn eigen kwaliteiten mag ontdekken, mag ontwikkelen en hiervoor gewaardeerd wordt.
Ook in de toelating van Pabo studenten gebeurt er iets soortgelijks. Een vriendin van me gaat als zij-instromer het basisonderwijs in. Zij is ontzettend gemotiveerd om dit te gaan doen, ze straalt als ze over haar stages vertelt en dit lijkt op haar lijf geschreven. En dan komt de rekentoets. Blijkbaar vond de regering het nodig om een rekentoets in het leven te roepen die buiten proportie moeilijk is (ik heb sommen gezien en geloof me, dat is meer dan basisschool materiaal!). Gelukkig is het haar na intensief blokken gelukt om hem te halen, maar de manier waarop dit gaat, maakte mij verdrietig en boos. Met een enorme tijdsdruk moet je deze te moeilijke sommen maken, met de druk erachter dat als je het niet haalt, je de Pabo niet mag doen. Ik ken ook iemand die al een jaar bezig was met de Pabo, maar doordat ze de rekentoets niet gehaald heeft, geen juf mag gaan worden (in tijden van enorme tekort!). Ook hier snap ik dat een leerkracht moet kunnen rekenen. Maar vinden wij dit absoluut de allerbelangrijkste voorwaarde?! Word je ook getoetst op inlevingsvermogen? Op af kunnen stemmen op de kinderen? Creativiteit? Grenzen kunnen stellen? Inzet en motivatie? Nee.
We verwachten van onze kinderen dat ze bijna de hele dag stil zitten in de klas. We vinden het heel normaal dat ze huiswerk mee krijgen. We vinden het heel normaal dat kinderen vooral in het hoofd bezig zijn in plaats van creatief/muzikaal/met de handen.......En wat moeten wij leren als we later aan het werk zijn? Juist: om het werk niet mee naar huis te nemen. Om niet alleen in het hoofd bezig te zijn. Om meer te bewegen en niet alleen maar stil te zitten. Met alle burn-outs als gevolg.
Een gemiste kans dus als je bedenkt dat wij de keuze hebben om onze kinderen deze vaardigheden van jongs af aan mee te geven.
Ik weet niet wat de juiste verhouding is tussen alles. Ik zeg ook echt niet dat kinderen helemaal niet meer zouden moeten leren om te rekenen, te lezen en te schrijven.
Maar ik denk wel dat we eens goed te rade zouden moeten gaan, wat nu echt belangrijk is om kinderen mee te geven. Hoe willen we dat zij later in het leven staan? Gelukkig toch? En hoe bereiken we dat?
Volgens mij door ze te laten ontdekken waar zij gelukkig van worden. Waar zij goed in zijn en hier de waardering voor te krijgen. Van begin af aan te leren om werk en ontspanning in een goede balans te brengen. Een balans tussen in het hoofd zitten en in het lijf zitten. Bezig zijn met creativiteit, leren samenwerken, leren hoe je met elkaar omgaat. Zouden we daar niet een hele gezonde en gelukkige samenleving mee creëren als we dat onze kinderen van begin af aan mee kunnen geven?
Ik hoop dat er in het onderwijs zulke hervormingen zullen komen. Ik zie om me heen steeds meer mensen die deze signalen afgeven. Er zijn natuurlijk al scholen die deze visie delen en uitdragen, maar doordat er toch nog veel gedacht wordt vanuit het oude systeem en we met zijn allen ook een beetje vast zitten in dat patroon, blijft het nog erg lastig om het anders te doen. Er is veel druk om te presteren op de leervakken. Dus ook hierin begint het bij onszelf. We moeten eerst eerlijk kijken naar onszelf: zit ik ook vast in dat denkpatroon? Vind ik het eigenlijk ook het belangrijkst dat mijn kind hoge punten haalt voor de leervakken? Of kan ik mijn kind echt zien voor wie hij/zij is, zijn/haar kwaliteiten herkennen en waarderen?
En daar komt mindfulness om de hoek kijken. Eerlijk naar binnen kijken, zijn er bij mij ook zulke denkpatronen, waardoor ik mijn kind soms druk opleg om te presteren, hem/haar niet altijd erken in wie hij/zij is? Door er zelf anders in te staan, help je je kind zelf ook groeien en bloeien met al zijn/haar kwaliteiten. En kun je uitdragen, een signaal geven aan het onderwijs en de regering: het kan ook anders!
Meer leren over mindfulness of mindful opvoeden? Kijk verder op www.mindfullevenbreda.nl
Commentaires